Close
thumb Ka Tapuwae
Kā tapuwae o Māui

Kā tapuwae o Māui

He kōrero mō ngā takahanga waewae a Māui ki te tūhura haere i Te Waipounamu, ā, me te hīnga ake o Te Ika a Māui.

Two handmade model figures in a canoe with two white sails, at sea.

Ka mea ā, ka tae a Māui ki Kā Umu o Hapopo.

Three handmade model figures with trees behind them and two seals in front.

He kekeno e pāinaina ana i kā toka pounamu rahi. Ka piki a Māui ki ruka ake o te whaka, ka tokia atu te whenua ki tana toki, a Tiheimauriora.

A model canoe with two white sails in front of a landscape of tall mountains, trees and birds.

Ka rere tonu a Māui, me tana whakamīharo ki kā mauka e matika mai ana i te moana.

A handmade model figure with orange and gold wings, and a mountain in the distance.

Ka whakaaro tana manu mōkai, a Piopio, kia mau tonu ia ki tēnei wāhi. Nō reira ka whakamanu a Māui i a ia, kia kotahi atu anō ai tā rāua rereka tahi ko tana hoa. Tapaina ana te wāhi nei e Māui ko Piopiota

Six handmade model figures sitting around a fire, with two birds in front. One figure is holding a club.

Ka rere anō a Māui. Ka tae ki tētahi wāhi, ka tukuna te puka o Mahunui, ka mōhiotia tēnei wāhi i muri ko Te Puka o te Waka o Māui. Ka tae rātou ki kā oneroa, ka whakatā, ka kohi kai mō te rereka kai mua tonu i te aroaro. Ko te ikoa o tēnei wāhi, ko Ōmāui.

A model canoe at sea, on a diagonal angle, with large waves and land behind.

Ka tere anō a Mahunui. Heoi anō, ka karawhiu te āwhā, hūkerikeri ana te hau, hūkerikeri ana te wai, ka tīhaea i konā te rā o tō rātou waka. Nō reira, ka kimi wāhi haumaru rātou e ū ai rātou ki uta.

Several model figures on a canoe with two white sails.

Ka kitea he whaka whakaruru, ka noho ki reira mō tētahi wā ki te raupine i tō rātou waka.

A handmade model figure standing on a canoe at sea, holding a large fish hook on a rope.

Ka rewa anō a Mahunui. Nāwai ā, ka tae ki Te Tai o Marokura. I reira ka pania e Māui tana matau hī ika ki kā toto o tōhona ihu, ka makaia ki te wai.

A model figure standing on a canoe at sea, holding a rope and pulling up a huge fish.

Ka roa a Māui, e kukume ana, e huhuti ana, e hī ana. Nāwai ā, ka hīia ake tētahi ika nui whakaharahara. Ko ia tēnā, ko Te Ika a Māui e mōhio nei tātou i ēnei rā.

He kupu hei whāngai i te tamaiti

Kā Umu o Hapopo

kekeno

Mahunui

Māui

Ōmāui

pāina(ina) Piopiotahi

pounamu

Pukekura

rā Te Ika a Māui

Te Puka o te Waka o Māui

Te Tai o Marokura

tīhae(a)

Tiheimauriora

waka

whakaruru

Kā kupu o Kāi Tahu

ikoa  ingoa
kā  ngā
kai kei
mauka maunga
rereka rerenga
ruka runga
tōhona tōna
whaka whanga

 

Kā Tapuwae o Māui papa pakimaeroa

He kōrero nō Poutini ki te Toka

  • Ka-Tapuwae-o-Maui-papa-pakimaeroa.pdf
  • 2.3 MB

Ngā Ariā me ngā Tohutoro

Atua

Hinepūnuiotoka me āna tamāhine ngā atua o te hau
karakia, tohunga he ritenga taha wairua kawea ai i ngā mahi katoa a te tangata
Rakinui/Ranginui te matua i te rangi
Takaroa, Tangaroa te atua o ngā moana
Tānemahuta te atua o ngā ngahere
Tūmataueka/Tūmatauenga te atua o te pakanga

Whakapapa

I pūtakea mai te iwi Māori me te Māoritanga i Te Moananui a Kiwa, engari kua tupu haere ā tātou ake tikanga me tō tātou ake ahurea i te noho roa ki Aotearoa, nā runga anō i ngā tāraitanga mai o te whenua i a tātou.

Māui a tuahangata o Te Moananui a Kiwa nui tonu; nāna ētahi mahi whakahirahira i puta ai he painga nui ki a tāua, te tangata. Nō te whenua a Māui, engari he mea poipoi ia e ngā hau, he mea whakapakeke anō e te tai.
Hinepūnuiotoka Ko te whaea, te kuia me ngā whaea kēkē o Māui ngā hau pupuhi mai i hea, i hea.


Hinepūnuiotoka – whakapapa

Te Ao o te Pūrākau me te Wāhi ki ngā Atua

Tiheimauriora te toki tapu a Māui
te matau a Māui he mea mahi mai ki te kauwae o Murirakawhenua, tōna tupuna tāne i te moana
Te Ika a Māui te ika i hīia ake e Māui, arā, ko te moutere nui, taha raki, o Aotearoa
a Māui ‘huri-hanga-rau’ te āhei o Māui ki te whakamanu i a ia

Te Aotūroa

Te Waipounamu
  • te moa kaitā o Te Waipounamu
  • te piopio
  • te pouākai (te kāhu kaitā)
  • te kākāpō
  • ngā maunga nui whakahirahira
  • ngā ngahere pārūrū me ōna anō tipu ngaore
  • ngā moana hūkerikeri, te tahatika
  • te kekeno
  • te toroa
  • te kororā
  • te karoro

Wāhi

Hawaiki te kāinga taketake o te Māori i Te Moananui a Kiwa
Kā Umu o Hapopo he whanga nui kei Poutini ki te Toka
Mangamaunu he wāhi e pātata ana ki Kaikōura i hīia ake ai e Māui Te Ika a Māui

Ōmāui 

he wāhi o te takutai e tata ana ki Murihiku
Piopiotahi  he rohe nui kei te tonga-mā-uru o Te Waipounamu (Fiordland)
Poutini ki te Toka te rohe kei te pito tonga o Te Tai Poutini

Pukekura 

te mātārae i Ōtākou
Te Moananui a Kiwa te moana nui katoa o te ao, ko ngā whenua karapoti i a ia, ko Āhia me Ahitereiria i te uru, ko Amerika nui tonu i te rāwhiti

Te Tai o Marokura

te moana kei waho atu o Kaikōura

 

Related Resources